کد مطلب:47192 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:20

گنجینه پرسمان » قرآن

قرآن، بهترين راه درك واقعيتهاي زندگي را چه ميداند؟

برادر گرامي، انسان براي شاخت و درك واقعيتهاي موجود در جهان هستي، واقعيتهاي زندگي راههائي دارد كه عبارتند از:

1. احساس و تجربه قرآن مجيد در آيات زيادي انسانها را به مطالعة طبيعت و تجربة آن، دعوت ميكند و آن را به عنوان راهي براي شناخت واقعيت، معرفي ميكند.

2. عقل و تحليلهاي منطقي قرآن، همچنين عقل را به عنوان ميزان و ملاك براي شناخت سره از ناسره، معرفي ميكند. تعقل و تفكر و تحليل منطقي امور، انسان را براي شناخت واقعيتها، مدد مينمايد.

3. تاريخ، يكي ديگر از منابع راههاي شناخت واقعيت، تاريخ است، انسان با مطالعه تاريخ و سرگذشت پيشينيان مييابد كه چه راههايي به امنيت و سلام و چه راههايي، به بدبختي و شقاوت، ختم ميشود و اين درس بزرگي براي انسان در برخورد با واقعيتهاي زندگي است. تاريخ، معلم بزرگي براي انسان است و قرآن به همين خاطر، در آيات زيادي واقعيت زندگي اقوام گذشت را نقل نموده تا درس عبرت و منبع معرفتي براي زندگي امرزه باشد كه امام عليدر نهجالبلاغه به امام حسن ميفرمايد: من گرچه با گذشتگان زندگي نكردم ولي در اخبارشان مطالعه كردم آن چنان كه گوئي يكي از آنان شدهام.

4. فطرت و دل و شعور، باطن نيز يكي ديگر از راههاي مطمئن براي درك واقعيتهاي زندگي است.

درباره وجدان و فطرت قرآن مجيد ميفرمايد: ونفس وما سوّاها فألهمها فجورها وتقواها; (شمس / 7-8)، سوگند به روح آدمي، و آن كسي كه روح را موزون ساخت، سپس راه فجور و تقوا را به او الهام كرد.

دل و وجدان، بهترين راه براي درك واقعيات زندگي است و همان طور كه مشهور است وجدان، محكمهاي است كه نياز به قاضي ندارد.

هر كسي، هر عملي را انجام ميدهد، شايد بتواند براي ديگران، جور ديگري جلوه دهد، اما سر خود را نميتواند كلاه بگذارد و از دل و فطرت خود نميتواند فرار كند. قرآن مجيد در جريان داستان بت شكني حضرت ابراهيمميگويد: وقتي مشركان از ابراهيم پرسيدند: آيا تو اينها را شكستهاي. او در پاسخ ميگويد: بزرگشان اين كار را كرده از آنها سؤال كنيد اگر سخن ميگويند! قرآن ميگويد: فَرَجَعُوَّاْ إِلَيََّ أَنفُسِهِم;(انبيأ،64); يعني به وجدانشان مراجعه كردند، ديدند ابراهيم راست ميگويد و از واقعيت خبر ميدهد، آري اين وجدان است كه حتي بتپرستان مغرور را نيز ملامت ميكند و راه حق را به آنها نشان مي دهد.

لذا بهترين راه شناخت واقعيات زندگي، مراجعه به دل و وجدان است. گر چه راههاي ديگري هم وجود دارد.(پيام قرآن، آيت الله مكارم، ج 1، ص 195-125، دارالكتب الاسلاميه.)

البته بايد سعي نمود دل و فطرت را با تزكيه نفس روز به روز، زندهتر و پاكيزهتر نمود و گرنه گناه روي گناه، باعث ميشود دل و نور فطرت انسان ضعيف شود، گرچه هيچ گاه نميميرد، امّا تضعيف آن باعث ضلالت و گمراهي و تشخيص ندادن حق و باطل ميشود.

در كنار همه اينها، وحي نيز يكي از منابع مهم معرفت و شناخت حقايق عالم هستي است كه انسان با تكيه و اعتماد بر منطق وحي، واقعيتهاي زندگي خود را بشناسد، و بداند كه وحي، تنها منبعي است كه خطا در آن راه ندارد.(همان.) گرچه در بقيه منابع و عوامل شناخت، احتمال خطا، امر معقولي به نظر ميرسد چرا كه در آنها، انسان دخالت دارد ولي وحي، متصل به آسمان، و علم بيپايان الهي است كه بهتر ميتواند، حقايق عالم را براي ما، كشف و روشن نمايد.